2023
Identificatie en registratie (ook wel afgekort als I&R) voor honden, runderen, geiten, schapen, varkens en pluimvee (op koppelniveau weliswaar) is al jaren verplicht. Het is nuttig en noodzakelijk bij het bestrijden van infectieziektes. Vanaf 21 april 2021 is de I&R registratie voor paarden verder aangescherpt van alleen een paspoort en chip plicht naar een registratieplicht. In dit blog vertellen we je waarom dit nodig is en wat je moet registreren!
Meer informatie over het huidige I&R systeem en de huidige regels voor paarden zijn te lezen op de site van RVO.nl
Nut en noodzaak I&R
De I&R registratie is er voor de gezondheid van dieren en mensen. Dieren kunnen ziektes met zich mee brengen die gevaarlijk zijn voor andere dieren, maar ook ziektes met zich meebrengen die gevaarlijk kunnen zijn voor mensen, dit noem je een 'zoönose'. Het Corona virus is hier een voorbeeld van, het virus lijkt bijvoorbeeld bij dieren in China begonnen te zijn. Overal waar dieren en/of mensen bij elkaar komen is er een risico op dierziekte verspreiding. Dit kunnen bekende Nederlandse ziektes zijn waarvan we weten dat ze veel economische of emotionele schade kunnen veroorzaken. Maar dit kunnen ook bekende buitenlandse ziektes zijn die we op dit moment in Nederland niet hebben. Het is dan belangrijk om te controleren of we deze ziekte niet binnenslepen met bijvoorbeeld dierentransport. Als laatste kunnen er onbekende of nieuwe ziektes opkomen die zich snel kunnen ontwikkelen en wellicht fatale gevolgen hebben.
Zo werden in 2012 meerdere polo paarden positief getest op Equine infectieuze anemie (EIA). Dit is een virale infectieziekte die bloedarmoede veroorzaakt en gepaard gaat met terugkerende koortsperioden. Paarden kunnen hiervan niet herstellen en blijven hun hele leven besmettelijk. Om deze reden moeten ze afgezonderd en geëuthanaseerd worden. Gelukkig viel de verspreiding op dat moment mee. Dit soort ziektes wil je graag snel kunnen opsporen en verdere verspreiding voorkomen.
Diergezondheidsmonitoring
In Nederland hebben we om bovengenoemde reden al vele jaren de diergezondheidsmonitoring. Dit is een taak die wordt uitgevoerd door de GD (Gezondheidsdienst voor Dieren) deels in opdracht van de overheid en deels vanuit de sectorpartijen gefinancierd. Hierbij wordt er over alle bekende ziektes veel informatie verzamelend en gecombineerd waardoor signalen of trends snel opgepikt kunnen worden. Meer informatie over de diergezondheidsmonitoring bij de GD kun je lezen op de website van GD.
Om de monitoring een goed instrument te laten zijn om ziektes snel op te sporen is het belangrijk dat er veel data worden verzameld. Enerzijds data over de verblijfsstatus en de contacten tussen dieren, en anderzijds data over ziekteverspreiding. De data over de verblijfsstatus en het contact tussen dieren wordt uit het I&R systeem gehaald. Als iedereen heeft geregistreerd waar zijn dier normaliter gehuisvest is, en bijhoudt als deze verplaatst wordt, is snel te achterhalen welk dier met welke andere dieren in contact is geweest op welke locatie. Stel dat een dier plotseling symptomen van een besmettelijke ziekte krijgt en kort daarvoor op wedstrijd is geweest, is het heel nuttig om snel de andere dieren te kunnen lokaliseren die met dit dier in contact zijn geweest. Door het I&R systeem maak je het gemakkelijk dit brononderzoek uit te voeren.
Data-analyse
Er wordt ook data-analyse op het I&R systeem gedaan, bijvoorbeeld: sterven er in een bepaalde leeftijdsgroep meer dieren dan normaal en heeft dit misschien een infectieuze oorzaak? Voor runderen, pluimvee, varkens, schapen en geiten worden dit soort analyses elk kwartaal gedaan waarna de uitkomsten worden gedeeld met dierenartsen en de sector.
De data over ziekteverspreiding komen uit het veld. Er zijn diverse samenwerkingen tussen dierenartsen en de GD om deze signalen te verzamelen. Door data-analyse kunnen trends snel gevonden worden. Misschien komt er wel op meerdere bedrijven in een bepaalde regio opeens een bepaalde vorm van koliek voor. Of zijn er in een laboratorium in een bepaalde periode meer positieve uitslagen van een bepaalde ziekt. Op deze manier kan monitoring een grote meerwaarde hebben voor vroege detectie van ziektes.
Wat moet je registreren in het I&R systeem paard?
Als eigenaar van een paard, pony, ezel of zebra (veulen vanaf 6 maanden) moet je ervoor zorgen dat het dier een paspoort heeft en gechipt is. De paspoort uitgevende instantie meldt jouw paard aan in de database waardoor hij hierna kan worden toegevoegd door de stalhouder aan een locatie bij RVO. De eigenaar van de locatie waar het paard gestald staat registreert deze locatie door een UBN aan te vragen. Hij zal alle dieren op deze locatie moeten registreren. Dit geldt voor manegehouders, houders van een pensionstal, hengsten- of merriehouderij, sportstal of opfokstal. Maar ook voor mensen die thuis een paard, pony of ezel hebben staan is dit noodzakelijk. De verantwoordelijkheid van het invullen van de locatie van het paard ligt dus bij de houder van de locatie waar je paard staat. Deze geeft zijn locatie op bij RVO en meldt wijzigingen binnen 7 dagen.
UBN
Het UBN is de afkorting voor Uniek bedrijfsnummer. Elke locatie waar runderen, schapen, geiten, pluimvee, varkens of paarden worden gehouden moet een UNB hebben. Je kunt een UBN aanvragen op RVO.nl
Paarden moeten, indien ze langer dan 30 dagen op een locatie verblijven (dit hoeft niet aaneengesloten te zijn) in het I&R systeem worden ingeschreven op het UBN om inzicht te geven in het aantal paarden per locatie. Als paardenhouder ben je dus verplicht een administratie van de aanwezige paarden op het bedrijf in het I&R systeem bij te houden. Voor paarden die tijdelijk (minstens een overnachting) niet op de locatie aanwezig zijn, bijvoorbeeld wanneer je paard op een andere locatie getraind wordt of op wedstrijd is geldt dat je dit zelf in je lokale administratie moet bijhouden. Deze administratie mag je in een systeem naar keuze bijhouden zoals een schrift, Word- of Excel-bestand. Hiervoor zijn ook meerdere makkelijke apps te downloaden zoals bijvoorbeeld 'Anymal'.
Kosten I&R systeem paard
Je moet ongeveer 25 euro per jaar betalen voor de registratie van het UBN nummer. Deze kosten zijn voor de eigenaar van het UBN (de locatie). Als paardeneigenaar zijn er op dit moment geen kosten verbonden aan de registratie in het I&R systeem.
Op dit moment worden voor runderen, schapen, geiten, varkens en kippen de kosten voor de data-analyse, monitoring en de bestrijding van de ziekte betaald uit het diergezondheidsfonds. Dit is een fonds waar alle dierhouders aan meebetalen. Op dit moment betaalt een schapenhouder bijvoorbeeld per jaar 0,90 euro per schaap. Het zou dus niet zo gek zijn als paardenhouders hier ook een kleine bijdrage voor betalen als ze mee gaan draaien in dit systeem, dit komt immers de gezondheid van alle paarden ten goede.
Wordt het I&R systeem gebruikt voor controle op andere wetgeving zoals mestwetgeving?
Ongeacht of er een I&R systeem voor paarden is of niet, ben je als houder van paarden sowieso al verplicht om je te houden aan de regels rondom de meststoffenwet, diergeneesmiddelenwet, welzijnswet etc. Dit staat los van het I&R systeem. Het wordt natuurlijk wel makkelijker voor controlerende instanties om digitaal te zien of het aannemelijk is dat een locatie zich aan de andere wetgeving houdt op basis van bijvoorbeeld het aantal dieren op de locatie en de hoeveelheid opgegeven grond.