2023
Dierenarts Carlijn Huberts
Als paarden- of ponyeigenaar heb je er vast wel eens van gehoord: hoefbevangenheid. Een aandoening dat bij vele paarden voorkomt. Dierenarts en Grand Prix dressuuramazone Carlijn Huberts legt je alles uit over hoefbevangenheid bij paarden!
Wat is hoefbevangenheid?
Hoefbevangenheid (laminitis) is een erg pijnlijke ontsteking in de hoef. Het is een vrij vaak voorkomende aandoening bij paarden en pony’s en ontstaat vaak door een stofwisselingsstoornis. Bij hoefbevangenheid gaan de lamellen in de hoef ontsteken. De lamellen zorgen ervoor dat de hoefwand en het hoefbeen met elkaar verbonden zijn. Bij een ontsteking hiervan kunnen de lamellen beschadigen, de hoefwand en het hoefbeen kunnen van elkaar los raken en daarbij kan het hoefbeen gaan zakken en/ of kantelen in de hoef. De ontsteking in de hoef is erg pijnlijk door de druk en zwelling in de hoef en het paard kan daardoor kreupel gaan lopen. Het treft vaak de hoeven van het voorbeen.
Symptomen van hoefbevangenheid
Het paard zal proberen zijn pijnlijke hoeven te ontlasten en gaat hierbij in een houding staan die typisch is voor hoefbevangen paarden. Het paard zet zijn achterbenen onder zijn lichaam en gaat naar achteren hangen. Daarbij worden de voorbenen naar voren gezet om deze te ontlasten. Ook kan hij gaan weight-shiften, dat is het gewicht steeds van het ene naar het andere been brengen, van links naar rechts. Ze zullen om en om een been op tillen om deze te ontlasten. Het paard wil niet graag lopen, maar als dit lukt loopt het paard gevoelig, ‘ op eieren’ of kreupel. De getroffen hoeven zijn warm en in de kootholte is een digitale pols te voelen. Dit betekend dat je het bloedvat voelt kloppen. Het paard zal ook meer liggen dan normaal.
Oorzaken van hoefbevangenheid
Hoefbevangenheid kent verschillende oorzaken:
- Onderliggende ziektes zoals Cushing (PPID) of Equine Metabool Syndroom (EMS): Bij deze ziektes raakt de suikerregulatie uit balans, waardoor de paarden gevoeliger worden voor hoefbevangenheid. Dit is ook het geval bij paarden met overgewicht.
Meer weten over Cushing (PPID)? Lees het blog: PPID bij paarden! - Voeding: Te veel koolhydraten in de voeding kan hoefbevangenheid veroorzaken. Voorbeelden zijn te veel krachtvoer of jong gras met een hoog fructaan (vorm van koolhydraat) gehalte. Dat is vooral gras in het voorjaar als de nachten koud zijn en de ochtenden zonnig. Dit gras is extra gevaarlijk voor paarden met PPID of EMS.
- Bepaalde geneesmiddelen kunnen hoefbevangenheid veroorzaken, zoals het (langdurig) gebruik van corticosteroïden.
- Baarmoederontsteking: Als een merrie te lang aan de nageboorte blijft staan, komen er toxines (gifstoffen) vrij. Deze kunnen hoefbevangenheid veroorzaken.
- Diarree: Ook bij paarden met diarree kunnen toxines in het bloed komen welke hoefbevangenheid veroorzaken.
- Overbelasting van een hoef: door bijvoorbeeld een blessure aan de andere hoef, waardoor het paard compenseert en de ene hoef meer belast dan goed is.
Behandeling van hoefbevangenheid
Wanneer je het vermoeden hebt dat je paard acuut hoefbevangen is, schakel dan de dierenarts in. Deze kan een behandelplan opstellen waarbij het paard medicatie zoals pijnstillers, ontstekingsremmers en bloedverdunners krijgt. Verder is het belangrijk dat het paard op rust gehouden wordt en niet te veel beweegt. Zorg dat het paard op een zachte ondergrond staat, zodat het kan gaan liggen om zijn hoeven te ontlasten. Verder is het aan te raden om de hoeven te koelen met koud water of ijs. Het paard mag in het acute stadium niet op de wei en geen krachtvoer, alleen hooi dat laag in suiker is. Wel kan een vitaminen en mineralen supplement worden bijgegeven.
In een later stadium kan bloed af worden genomen als een onderliggende ziekte verwacht wordt.
Er kan een röntgenfoto van de hoeven worden gemaakt om de stand van het hoefbeen in beeld te brengen. De hoefsmid kan een aangepast ondersteunend beslag aanbrengen.
Preventie van hoefbevangenheid
Bij paarden die gevoelig zijn voor hoefbevangenheid of bij paarden met een onderliggende aandoening is het verstandig om hier rekening mee te houden in het weidemanagement. Zorg dat de paarden niet buiten staan als het fructaan in het gras het hoogst is. Daarnaast zal bij deze paarden ook de weidegang beperkt moeten worden. Een deel van het weiland kan worden afgezet of deze paarden kunnen in een paddock worden gehouden. Ook de voeding van het paard zal goed gemanaged moeten worden. Hooi kan worden getest en het is belangrijk dat dit niet te hoge suiker gehaltes bevat.
Bij paarden met overgewicht is het belangrijk dat deze afvallen, door middel van aanpassing van het dieet en meer beweging.
Tip van VITALstyle
Ook met een (100% natuurlijk) supplement kun je je hoefbevangen-gevoelige paard extra ondersteunen. Kijk bijvoorbeeld eens bij supplementen die de suiker- en vetstofwisseling ondersteunen! Natuurlijk is het dan wel belangrijk dat ook dit supplement een laag suikergehalte heeft.